- Admin
- 16 JULY 2025
แรงจูงใจที่ไม่มีราคา: สิ่งเล็กๆ ที่ HR มองข้าม
ในโลกของทรัพยากรมนุษย์ (HR) ทุกคนต่างพูดถึงเรื่อง “แรงจูงใจ” เหมือนเป็นกุญแจสำคัญของความสำเร็จขององค์กร ทว่าเมื่อพูดถึงการสร้างแรงจูงใจ หลายองค์กรกลับนึกถึงเพียงแค่ “โบนัส” “ค่าตอบแทน” หรือ “สวัสดิการ” ซึ่งแม้จะมีผล แต่ก็ไม่ได้ตอบโจทย์ในระยะยาว บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจ “สิ่งเล็กๆ ที่ไม่ต้องใช้เงิน แต่สามารถสร้างแรงจูงใจให้พนักงานได้แบบยั่งยืน”
แรงจูงใจไม่ใช่แค่เงิน: เข้าใจให้ตรงก่อน
ก่อนอื่น เราต้องเข้าใจว่า แรงจูงใจมี 2 ประเภทหลัก ๆ คือ
1. แรงจูงใจภายนอก (Extrinsic Motivation): เช่น เงินเดือน โบนัส ของรางวัล
2. แรงจูงใจภายใน (Intrinsic Motivation): เช่น ความภูมิใจ ความท้าทาย ความรู้สึกมีคุณค่า
แม้แรงจูงใจภายนอกจะกระตุ้นได้เร็ว แต่ก็เสื่อมเร็วเช่นกัน ถ้าอยากรักษาพนักงานเก่ง ๆ ไว้ให้นาน ต้องสร้างแรงจูงใจภายในให้เกิดขึ้นด้วย
สิ่งเล็ก ๆ ที่ HR มักมองข้าม (แต่ควรให้ความสำคัญ)
1. คำขอบคุณจากใจ
พนักงานหลายคนไม่ได้ต้องการคำชมโอเวอร์ แค่คำว่า
“ขอบคุณสำหรับความพยายามนะ”
“งานรอบนี้ช่วยทีมได้เยอะมากเลย”
พูดโดยหัวหน้าหรือ HR ในเวลาที่เหมาะสม แค่นี้ก็เปลี่ยนวันธรรมดาให้กลายเป็นวันที่มีพลังได้แล้ว
ผลกระทบ: สร้างความรู้สึกมีคุณค่า กระตุ้นแรงขับเคลื่อนจากภายใน
2. การรับฟังอย่างแท้จริง
การฟังพนักงาน ไม่ใช่แค่พยักหน้า แต่ต้องฟังด้วยใจ เปิดพื้นที่ปลอดภัยให้พนักงานระบาย แสดงความคิด หรือเสนอไอเดีย
วิธีง่าย ๆ ที่ HR ทำได้:
- ตั้ง “HR Walk-in Hours” ทุกเดือน
- เปิดกล่องรับฟังความคิดเห็นแบบนิรนาม
- จัดกิจกรรม “ล้อมวงพูดความในใจ” ในทีมเล็ก ๆ
3. การยอมรับในความเป็นมนุษย์
พนักงานก็มีวันเหนื่อย มีปัญหาชีวิต HR ควรสร้างวัฒนธรรมที่ "เห็นอกเห็นใจ ไม่ตัดสิน" เช่น
- ถ้ามาสายเพราะลูกไม่สบาย ไม่ต้องตำหนิซ้ำ
- ถ้ามีเรื่องเครียดส่วนตัว HR อาจแค่ถามว่า “มีอะไรให้ช่วยไหม?”
บางครั้ง...ความเข้าใจเล็ก ๆ แบบนี้ ช่วยยึดพนักงานไว้ได้แน่นกว่าระเบียบเป็นร้อยข้อ
4. ให้พนักงานได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
คนเราจะรู้สึกมี “เจ้าของ” กับสิ่งที่เขามีส่วนร่วมเสมอ
ลองเปิดพื้นที่ให้พนักงาน:
- เสนอรูปแบบกิจกรรมทีม
- เลือกธีมวันศุกร์
- มีเสียงในการปรับกระบวนการทำงาน
แม้จะเป็นเรื่องเล็ก ๆ แต่ก็สร้าง “ความผูกพัน” ได้แบบลึกซึ้ง
5. โอกาสในการเรียนรู้แม้จะเล็กน้อย
บางองค์กรเข้าใจผิดว่าต้องมีงบฝึกอบรมเป็นแสนถึงจะเรียกว่าพัฒนา แต่จริง ๆ แล้ว...
"การให้พนักงานได้ลองทำสิ่งใหม่ ๆ แม้จะเล็กน้อย ก็ช่วยสร้างแรงจูงใจและความภาคภูมิใจได้แล้ว"
เช่น:
- ให้ลองเป็นหัวหน้าทีมในโปรเจกต์เล็ก ๆ
- มอบหมายให้พรีเซนต์ไอเดียต่อผู้บริหาร
- จัดกิจกรรมภายในที่ใครก็สมัครเป็นวิทยากรได้
6. การให้ Feedback แบบจริงใจ ไม่ใช่จับผิด
พนักงานทุกคนอยากรู้ว่าตัวเอง “โอเคไหม?”
แต่การให้ Feedback ไม่ใช่การตัดสิน ต้องเน้นพัฒนา
ตัวอย่าง:
❌ “เธอผิดพลาดอีกแล้ว”
✅ “รอบนี้พลาดนิดนึงนะ เรามาคุยกันว่าแก้ยังไงให้ไม่เกิดอีก”
การให้ Feedback แบบมี Empathy สร้างความไว้วางใจและแรงใจได้อย่างคาดไม่ถึง
7. บรรยากาศการทำงานที่อบอุ่น ไม่เป็นพิษ
สุดท้าย...คือ “บรรยากาศ” ที่ HR สร้างได้ร่วมกับหัวหน้าและทีมงาน
- ถ้าองค์กรไม่ Toxic พนักงานไม่ต้องหนี
- ถ้าคนในทีมให้เกียรติกัน พนักงานก็อยากอยู่
- ถ้าหัวหน้ารับฟัง HR ให้กำลังใจ พนักงานก็กล้าทำสิ่งใหม่ ๆ
บรรยากาศดี = แรงจูงใจเกิดได้ง่าย โดยไม่ต้องใช้เงินเลย
ทำไม HR ถึงมองข้ามสิ่งเล็ก ๆ เหล่านี้?
1. โฟกัสแต่งบประมาณ: มองว่าต้องใช้เงินถึงจะมีผล
2. ไม่มีเวลา: งานเอกสาร งานประจำเยอะ จนลืมมองคน
3. ไม่ได้วัดผล: เพราะผลของ “แรงจูงใจเล็ก ๆ” วัดยาก จึงไม่อยู่ใน KPI
แต่ในยุคที่พนักงานลาออกง่าย ความผูกพันสำคัญกว่างบประมาณ และสิ่งเล็ก ๆ นี่แหละที่ทำให้พนักงานอยู่ต่อ
สรุป: แรงจูงใจไม่ต้องใช้เงินเสมอไป
แรงจูงใจที่ยั่งยืนคือสิ่งที่สัมผัสได้จาก “ใจ” ไม่ใช่แค่ “ยอดโบนัส”
บุคคล.com ขอทิ้งท้ายว่า…
“องค์กรจะยิ่งใหญ่ได้ ถ้าใส่ใจในเรื่องเล็ก ๆ”
หน้าที่ของ HR ไม่ใช่แค่จัดการคนให้เรียบร้อย
แต่ต้องมองให้ลึกถึงหัวใจของคน และสร้างแรงจูงใจให้ได้แม้ในวันที่ไม่มีงบเลยก็ตาม
